De Community of Practice Brede welvaart van CROW-KpVV trapte op 8 februari het nieuwe jaar af met een goedbezochte bijeenkomst in het kantoor van CROW in Utrecht. Aandacht was er voor bereikbaarheidsdoelen, vervoersarmoede en een mooie case over brede welvaart van de gemeente Utrecht: een alternatief plan voor de wegverbreding bij Amelisweerd.
Het Rijk heeft de regio Utrecht de mogelijkheid gegeven om een alternatief plan uit te werken voor de verbreding van de A27 als onderdeel van de Ring Utrecht (Tracébesluit). Het oorspronkelijke plan, waarin een deel van landgoed Amelisweerd door wegverbreding wordt aangetast, stuitte op veel weerstand. Inzetten op wegverbreding wordt niet langer gezien als structurele oplossing tegen files. Daarom is er in het alternatieve plan gekeken naar het sturen op zowel vraag als aanbod van autoverkeer, rekening houdend met de impact op brede welvaart: goede bereikbaarheid, veiligheid én leefbaarheid.
Een gelijkwaardig alternatief
Om de impact op die brede welvaart te bepalen is er een breed beoordelingskader opgesteld. Liselotte Bingen en Wouter van Mierlo van de gemeente Utrecht vertelden hoe een
alternatief plan tot stand kwam dat tegemoet kwam aan zowel de inhoudelijke wensen van het Rijk als de ambities van de regio. Zo verbetert het plan niet alleen de bereikbaarheid voor automobilisten, maar ook voor fietsers, voetgangers en ov-gebruikers. Maar ook de oorspronkelijke ambities met betrekking tot verkeersveiligheid en doorstroming blijven overeind, onder andere door de wegcapaciteit binnen de beschikbare ruimte te vergroten en een betere verdeling te maken van het verkeer rond Utrecht. Het alternatieve plan biedt hiermee een gelijkwaardig alternatief met positieve effecten op bredewelvaartthema’s die eerder buiten beeld bleven, zoals gezondheid en leefomgeving.
Capabilitymodel
In de CoP is het alternatieve plan vervolgens gebruikt om maatregelen te bedenken die je kunt inzetten vanuit een bredewelvaartperspectief bij mobiliteitsvraagstukken. De community ging uiteen in twee groepen om via het 'capabilitymodel' met elkaar in gesprek te gaan. In dit model zijn er verschillende knoppen waar de overheid aan kan draaien om de bereikbaarheid te realiseren. Zo er is een knop voor de ‘harde kant’, zoals het bouwen van nieuwe rijstroken. Maar de overheid kan ook interveniëren door de introductie van bijvoorbeeld wetgeving (sociale invloed), individuen bewust maken van reisgedrag (individuele invloed), of bewoners met middelen ondersteunen (bijvoorbeeld met een mobiliteitsuitkering). Zo ontstaat een breed pallet aan mogelijkheden om een mobiliteitssituatie te verbeteren. Dit past in het bredewelvaartdenken door het reflecteren op de (neven)effecten van interventies op verschillende doelgroepen en de omgeving. Het resultaat van de werkvorm is een canvas met interventies gekoppeld aan de verschillende knoppen uit het capabilitymodel.
Bereikbaarheidsdoelen en vervoersarmoede
Annelieke Melters (IenW) lichtte de verdere uitwerking toe van de bereikbaarheidsdoelen uit het programma Mobiliteitsvisie en Bereikbaarheid. De focus ligt bij bereikbaarheid niet op de verplaatsing zelf; het doel van de verplaatsingen staat centraal. Het programma gaat uit van de bereikbaarheidsdoelen voor personenvervoer, goederenvervoer en internationaal personenvervoer. Alle doelen respecteren hierbij de publieke kaders van het bredewelvaartsperspectief.
Katinka Regtien (IenW) nam de groep mee in de lopende trajecten van het ministerie rond vervoersarmoede. Geopperd werd het thema voortaan onder de noemer vervoersongelijkheid te behandelen, om de associatie met het woord 'armoede' te vermijden. Aan bod kwam de Actieagenda
Bereikbaarheid voor iedereen en de activiteiten die in dat kader worden georganiseerd. De conferentie uit 2023 krijgt een vervolg in 2024.
Neem deel aan de CoP!
De Community of Practice (CoP) geeft het concept brede welvaart handen en voeten binnen de mobiliteitssector. Wil jij ook deelnemen? Dat kan! Wij willen onze groep graag uitbreiden met professionals werkzaam bij decentrale overheden. Stuur een mail naar
brandon.vanspall@crow.nl voor meer informatie of om je aan te melden.
Meer weten over brede welvaart en mobiliteit? Kijk dan op onze
themapagina.