CROW-KpVV heeft twee publicaties uitgebracht over betalen voor het autogebruik: een achtergrondrapport over de verdelingseffecten van een vlakke heffing op de bereikbaarheid van regio’s en inkomensgroepen, en een 'oplegnotitie'. De oplegnotitie is een samenvatting van het onderzoeksrapport, maar voegt ook enkele elementen toe.
Het onderzoek 'Betalen naar Gebruik: studie naar een vlakke heffing' is in 2023 verricht door Goudappel en Nieuwe Kijk in opdracht van CROW-KpVV. De studie laat zien dat bij invoering van een platte heffing ongeveer 60% van de autobezitters er financieel op vooruit gaat en 40% op achteruit. Als de heffing wordt gedifferentieerd naar autogewicht zijn het vooral de eigenaren van zwaardere (oude) auto’s in de middellage inkomenscategorie die er het meeste nadeel van ondervinden. En vooral als ze wonen in landelijk gebied, door de relatief grote woon-werkafstanden en afhankelijkheid van de auto.
Voor de bewoners van stedelijke gebieden pakt Betalen naar Gebruik juist gunstig uit, omdat er genoeg alternatieve vervoerwijzen zijn: het openbaar vervoer en de fiets. De mensen met hoge inkomens profiteren het meest van een variabele motorrijtuigenbelasting; ze hebben vaak meerdere auto’s waarmee ze per auto gemiddeld minder rijden dan de bezitters van één auto.
Elektrisch wagenpark
Om de nadelige effecten te vermijden van een vlakke kilometerheffing voor alle auto’s, dus ook auto’s die rijden op fossiele brandstoffen, zou een kilometerheffing voor alleen elektrische auto’s de voorkeur hebben. Die heffing zou in theorie zo hoog kunnen zijn dat het totaal aan accijns hetzelfde blijft, maar ook weer niet zo hoog dat de overstap naar een elektrische auto wordt ontmoedigd.
Een dergelijke heffing voor alleen elektrische auto’s zal niet leiden tot een afname van het autogebruik om de gewenste CO
2-reductie in 2030 te bereiken. Maar dat is op korte termijn ook onhaalbaar. De echte verduurzaming zit immers vooral in de transformatie naar een elektrisch wagenpark. En dat is een langdurig proces, want de huidige brandstofauto gaat met gemak 15 jaar mee.
Download het onderzoek en de oplegnotitie vanaf
deze pagina.